Biblia Doré

W marcu i kwietniu w kozłowieckiej „Galerii z Ogrodu” będą eksponowane litografie Paula Gustava Doré z „Biblii”.

Ich siłą są ekspresyjność, drobiazgowość i niezwykle finezyjna kreska. Dzieła Doréłączą romantyzm i realizm, doskonale budują nastrój tajemniczości oraz fantazji.

Kompozycja prac i ich wykonanie sprawiają, że historie ze Starego i Nowego Testamentu ożywają na oczach czytelników. Nie bez powodu niektórzy współcześni badacze uważają Gustava Doré za protoplastę komiksu.

Autor prac urodził się 10 stycznia 1833 roku w Strasburgu. Był cudownym dzieckiem. Już jako dziewięciolatek wykonał ilustracje do „Boskiej Komedii” Dantego. W wieku jedenastu lat opublikował zestaw litografii, a rok później został studentem paryskiego liceum Charlemagne. W czasie nauki współpracował, jako rysownik, z francuskimi pismami satyrycznymi. Pierwszy spektakularny sukces przyniosła mu seria szkiców ilustrujących 12 prac Herkulesa. Kolejny, ugruntowujący pozycję jako ilustratora, zapewniło wydanie dzieł Rabelaisa z jego rysunkami. Wkrótce nazwiskiem Doré reklamowano edycje Balzaka, Poe, Cervantesa, Szekspira czy Miltona. W sumie zilustrował ponad 200 książek. Były to dzieła z kanonu literatury światowej, czyli pozycje najważniejsze dla ówczesnych czytelników. Ci, którzy wówczas kupowali książki, cenili również ich wygląd. Stąd wśród dzieł z ilustracjami Gustava Doré przeważały wielkoformatowe książki, w których ilustracje były tak samo ważne jak ich treść.

Wiek XIX to rozkwit druku i rynku prasy. To także złote czasy dla ilustratorów i grafików.
Dlatego też Doré był uważany za prawdziwą gwiazdę. Co więcej, dbał o swoją karierę. Otaczał się znanymi ludźmi, bywał na salonach, a także sam przyjmował gości. Te biesiady przeszły do historii. Podobno Doré organizował dla swoich przyjaciół pokazy akrobatyczne, gotował dla nich potrawy, grał na skrzypcach i śpiewał. Był celebrytą w Europie i Ameryce. Wystawę jego prac w Art Institute w Chicago odwiedziło półtora miliona widzów, a w Londynie istniała The Doré Gallery.

W latach 1864–1866 Gustave Dore stworzył projekty 230 grafik do Biblii. Nad ich wykonaniem pracowało czterdziestu rytowników. Książka w formacie folio, która ukazała się w roku 1866, jest do dziś uważana za dzieło życia artysty. Jej pierwsza edycja była droga, jednak wysoki popyt na książkę i jej doskonała podaż obniżyły cenę. Biblię wydano w różnych językach na całym świecie. Biblia z ilustracjami Gustava Doré po polsku (w przekładzie ks. Jakuba Wujka) ukazała się w roku 1872, w oficynie wydawniczej Michała Glücksberga. Ostatni reprint dzieła, nazywanego „Biblią Doré” ukazał się w Polsce w roku 2008.

Gustave Doré zmarł 23 stycznia 1883 roku. Powoli umierała także jego sława. Mówi się, że zabiła ją masowość, bo na przełomie XIX i XX w. nikt nie traktował poważnie „sztuki dostępnej dla każdego”, jak zwykło się mawiać o ilustracji. Co ciekawe, Gustava Doré odkryli ponownie Amerykanie i przemysł filmowy. Słynne biblijne superprodukcje hollywoodzkie, jak chociażby „Dziewięcioro Przykazań” Cecila B. DeMille’a z roku 1956, inspirowały się tymi rycinami.

Opr. Monika Januszek-Surdacka